Mỗi khi lướt các trang mạng xã hội như Facebook, Telegram, Youtube… hoặc vô tình nhận được một cuộc điện thoại từ số lạ gọi đến tự nhận là nhân viên tư vấn đầu tư tài chính của một công ty abc xyz nào đó, chúng ta sẽ bắt gặp những đoạn quảng cáo đại loại như: “đầu tư đồng tiền ảo là xu thế của thời đại 4.0”; “tôi đã kiếm được 1 triệu đôla còn bạn thì sao?”; “anh A chị B đã kiếm được lợi nhuận gấp 5 lần số tiền trong tài khoản của họ, anh/chị có muốn tìm hiểu tại sao họ lại làm được như thế không?”… Đau lòng hơn, chúng ta lại nhận được sự giới thiệu từ chính bạn bè, người quen của mình rủ rê cùng tham gia đầu tư vào “sàn giao dịch tiền ảo” để làm giàu. Đây là những chiêu trò mà các đối tượng tội phạm công nghệ cao đã sử dụng để tìm kiếm, dụ dỗ người khác chuyển tiền “đầu tư” cho chúng rồi chiếm đoạt sau đó cao chạy xa bay.

             Hình thức hoạt động của loại hình đầu tư này rất đa dạng và tinh vi, nhưng có thể hiểu đơn giản là khi một người có ý định tham gia sẽ phải nộp một khoản tiền cho “công ty giao dịch” để mở tài khoản cá nhân, sau đó “nhân viên tư vấn” sẽ đưa người chơi (nhà đầu tư) vào một nhóm kín trên mạng xã hội (Zalo, Facebook) để thường xuyên trao đổi thông tin và cập nhật những lời khuyên của các “chuyên gia” về đầu tư tài chính để đưa ra các quyết định mua hay bán tiền ảo. Tiếp đến, để gia tăng số lượng người tham gia, các đối tượng sẽ đưa ra các mức chiết khấu hoa hồng nếu nhà đầu tư có thể thuyết phục thêm nhiều người khác cùng mở tài khoản cá nhân tại công ty, khi những người tham gia đó tiếp tục lôi kéo thêm nhiều người khác tham gia nữa thì nhà đầu tư ban đầu sẽ được “lên cấp” và nhận “hoa hồng lãnh đạo”- tức là phần tiền chiết khấu mà người mới tham gia đã nộp để mở tài khoản (theo mô hình đa cấp).

            Ở giai đoạn đầu khi người chơi đang đầu tư với số tiền ít, các đối tượng sẽ cho phép nạp, rút tiền bình thường, họ có 30 giây để đặt một lượng tiền ảo tham gia “Mua” hoặc “Bán” và 30 giây tiếp theo để chờ ra một trong hai kết quả “Thắng” hoặc “Thua” sau đó tự động cộng hoặc trừ tiền vào tài khoản của người chơi. Nếu thắng sẽ được cộng 95% giá trị đã “trade” (trừ 5% phí giao dịch) nếu thua thì bị trừ hết số tiền đã đặt, có nhiều nét tương đồng với hình thức đánh bạc ở ngoài. Để tạo lòng tin cho nhà đầu tư đóng thêm tiền hoặc giới thiệu thêm nhiều người đầu tư mới, đôi lúc các đối tượng sẽ tự điều chỉnh kết quả giao dịch cho nhà đầu tư nếu nghe theo lời các “chuyên gia” của công ty. Việc này sẽ kéo dài cho đến khi các đối tượng kiếm được đủ số tiền mà bọn chúng muốn, sau đó biến mất không dấu vết bởi vì tất cả mọi hoạt động đều diễn ra trên không gian mạng. Cả quá trình, nhà đầu tư sẽ không biết được những người tư vấn, ban lãnh đạo là ai, trụ sở chính của công ty ở đâu, tất cả thông tin mà người cung cấp đưa ra đều là bịa đặt để lừa người tham gia tin mà chuyển tiền cho đối tượng.

Hầu hết mọi người sẽ không hiểu rõ được đồng tiền ảo này là gì, chỉ nghe nói trên thế giới đang rất ưa chuộng, phổ biến ở các nước tiên tiến và nếu đầu tư sẽ đạt được lãi suất khủng. Trong quá khứ, thật sự cũng đã có vài người giàu lên nhờ đầu tư từ đồng tiền ảo Bitcoin khi giá trị của nó tăng lên hàng chục triệu lần kể từ khi được ra đời. Tuy nhiên, đó lại là một câu chuyện khác biệt khi lịch sử hình thành và phát triển của Bitcoin có được sự công nhận của Chính phủ một số quốc gia phát triển (Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản…) dẫn đến sự bảo hộ của luật pháp đối với các vấn đề liên quan đến đồng tiền ảo này, đây là yếu tố then chốt quyết định mọi hoạt động liên quan đến lĩnh vực đầu tư. Khi du nhập vào Việt Nam, mặc dù không có sự ủng hộ về mặt pháp lý nhưng các nhà đầu tư đã đặt niềm tin ở các sàn giao dịch tiền ảo, công ty môi giới giao dịch có tiếng tăm trên thế giới thông qua các cổng thông tin truyền thông uy tín để thực hiện các hoạt động chuyển tiền đầu tư. Tuy nhiên như đã nói, Chính phủ Việt Nam không cho phép sử dụng đồng tiền này trong lãnh thổ đất nước nên khi xảy ra các vụ việc có dấu hiệu lừa đảo sẽ rất khó để truy tìm, lấy lại tài sản.

Trong 02 năm vừa qua, khi dịch Covid-19 bắt đầu xuất hiện và hoành hành trên khắp thế giới, ảnh hưởng trực tiếp đến mọi mặt đời sống xã hội khiến nhiều người bị mất việc làm hoặc nhẹ hơn thì bị giảm lương dẫn đến việc họ phải đi tìm nguồn thu nhập từ các công việc khác. Và cũng từ đây, các đối tượng đã lợi dụng hoàn cảnh để tiếp cận, dụ dỗ, lừa gạt những người dân lương thiện. Đáng buồn hơn là cả một số cán bộ công nhân viên chức Nhà nước mặc dù có kiến thức về pháp luật nhưng vẫn nhảy vào tham gia kênh đầu tư đồng tiền ảo, đến khi nhận ra mình bị mất tiền thì tìm đủ mọi cách lôi kéo người quen cùng tham gia để nhận những đồng tiền chiết khấu hoa hồng của tội phạm nhằm bù vào các khoản lỗ trong tài khoản.

            Những thông tin lừa đảo này tuy không phải là mới nhưng không ít người dân vì sự cám dỗ của đồng tiền hoặc vì đặt niềm tin không đúng chỗ đã mắc phải lưỡi câu của đối tượng để rồi số tiền mà bản thân vất vả dành dụm được không cánh mà bay. Đầu tư tài chính là đúng đắn nếu bản thân hiểu rõ bản chất lĩnh vực đầu tư, có sự tìm hiểu, nghiên cứu kỹ lưỡng sẽ giúp thu nhập tài chính đạt hiệu quả. Và quan trọng phải biết đâu là đủ.